یاقوت چیست؟ (سنگ شناسی)
سنگ یاقوت Corundum
سنگ متولدین تیرماه ، یاقوت قرمز RUBY میباشد. رنگ قرمز یاقوت سمبل عشق، میهن پرستی و خشم، و رنگ مورد
علاقه کودکانِ پرخاشگر است. سنگ یاقوت در اروپا در اواخر قرون وسطی ، سنگ مورد علاقه کشیشان بود ؛ آن را روی
انگشتر می گذاشتند و می گفتند از بهشت آمده است. یاقوت بین سنگهای قرمز بیشترین خواهان را دارد و با
ارزش ترین است. پس از الماس، یاقوت قرمز سخت ترین کانی محسوب میشود و در سایزهای بالاتر از پنج قیراط ،
از الماس با ارزش تر است. یاقوت سرخ در میان جواهرات به سلطان سنگها شهرت دارد.
یاقوت قرمز دارای خواص درمانی برای جسم و روان است. از این سنگ برای بیماری های قلبی ، تنظیم جریان خون و
تقویتغده فوق کلیه استفاده می شود.یاقوت سرخ فشارخون را افزایش داده و حالت ضعف و ناتوانی را در جسم از
بین می برد. بینایی را تقویت می کند و جریان خون را در ناحیه چشمها به گردش می اندازد.این گوهر توانایی، نیرو،
زندگی ، شهامت ، شجاعت و تفکرات مثبت را تقویت می کند. یاقوت مشهور است به خداوندگار گوهرها.
یاقوت در باور پیشینیان
انگشتر نقره مردانه با یاقوت سرخ درشت
بر پایه باور و خرافات پیشینیان همه گوهرها در آتش میگدازد بجز یاقوت سرخ. محمد بن محمود همدانی در کتاب
عجایبنامه درباره یاقوت میگوید:
طبع وی گرم و خشک است، به درجه رابع. هر که با خود دارد از طاعون ایمن بود. یاقوت از زر و سرب سنگیتر بود.
معدن وی کوه رهون است به سرندیب که آدم به آن فرو آمد، و در میان دریاست. هر که یاقوت با خود دارد،
خون در تن وی صافی کند و از خمود و سکته و صرع ایمن بود.
یونانیان مهتقد بودند که یاقوت سرخ به صاحبش نیروهای خاصی از جمله سلامتی ، دانش ، ثروت و موفقیت در عشق
میدهد. همچنین معتقد بودند اگر در سمت چپ لباس روی سینه با سنجاق سنگ یاقوت بگذارند ، زندگی آنها همراه
با صلح و صمیمیت می شود و اگر سربازی یاقوت با خود داشته باشد شکستناپذیر می گردد. در قرون وسطی تصور
می شد که یاقوت با تغییر رنگ و تبدیل آن به رنگ سرخ تیره تر، دارنده خود را از خبری ناگوار، بیماری و یا بداقبالی بر حذر
می داشته است
کریستال طبیعی یاقوت به نام grezzo
یاقوت عربی شده واژه پارسی یاکَند میباشد.یاقوت دارای ترکیب اکسید آلمینیوم Al2o3 است که به دلیل وجود عناصر
واسطه به رنگهای متفاوتی یافت می شود . ترکیب شیمیایی یاقوت آلومین خالص است که ممکن است به مقدار کم با
مواد دیگر از قبیل کروم و آهن آغشته شود. در مشرق زمین بر این باور بودند که سنگ یاقوت نشانه زندگی و حیات
است و معتقد بودند که قطره های خون قلب مادر زمین یاقوت است و این جواهر زیبا یک سنگ خود افروز به شمار
می رفت و به همین دلیل این سنگ را تابناک نیز می نامیدند.
یاقوت سرخ بزرگ Mama که اخیرا کشف شده
در تجارت بین المللی یاقوت قرمز را Ruby و رنگهای دیگر یاقوت را Sapphire می نامند و همیشه این نام با رنگ آن
همراه است مثل Blue Sapphire (یاقوت کبود) ، Yellow Sapphire (یاقوت زرد) و Colorless Sapphire (یاقوت بیرنگ)
از آنجائیکه سختی یاقوت ۹ است سنگی مناسب برای استفاده در صنعت جواهرسازی میباشد و در زمینه جواهرات
کاربرد فروانی دارد
انگشتر نقره با نگین سافایر زرد یا یاقوت زرد
مهمترین معادن که دارای بهترین کیفیت یاقوت قرمز در دنیا می باشند , در کشور برمه یا میانمار Myanmar میباشد.
یاقوتهای قرمز خالص و یا دانه اناری که از معدن mogok برمه استخراج می گردد , در دنیای تجارت از ارزش بالایی
برخوردار هستند. رنگ قرمز یاقوت با معانی متفاوتی در تاریخ و فرهنگ ها به همراه بوده است. برای مثال در برخی
از فرهنگها رنگ قرمز به رنگ قرمز خون جاری در بدن تشبیه شده است که به انسان قدرت زندگی می دهد.
خصوصیات فیزیکی و نوری: بلورهای یاقوت سرخ در سیستم تریگونال متبلور شده اند اما تنوع آنها به محل حضورشان
بستگی دارد. برای مثال یاقوتهای برمه ای معمولا به صورت منشورهای هگزاگونال تخت با دو انتها معین می شوند.
از لحاض فیزیکی کریستال یاقوت دارای شکستگیهای ناهموار و صدفی بوده و کلیواژ یا رخ ندارد. یاقوت درخشندگی
شیشه ای دارد. جذب طیفی کریستال یاقوت در خط قرمز، زرد، سبز و بنفش است.
کریستال بزرگ طبیعی یاقوت سرخ
کروم فلز رنگساز یاقوت قرمز است. امروزه ذخایر مهم یاقوت در برمه، تایلند ، سریلانکا و تانزانیا و معدن جدیدی در
ماداگاسکار وجود دارد. یاقوتهای قرمز راف را در کشور تولید کننده تراش می دهند. انواع یاقوت قرمز مصنوعی
به شکل شیشه و دابلت DOBLET در بازار یافت می شوند. اسپینل SPINEL ، گارنت GARNET و همچنین
تورمالین قرمز RED TOURMALINE کریستالهای مشابه یاقوت هستند که رنگ آن مانند یاقوت سرخ میباشند،ولی در
حقیقت گوهرهای گرانبهای دیگری هستند.
انگشتر نقره با نگین یاقوت استار طبیعی
امروزه بیشترین یاقوتهای ستاره مصنوعی یا ترکیبی هستند.یکی از نشانهها برای تشخیص یاقوت اصل از بدل آن
استکه سنگ ِاصل، اشعه فرابنفش را از خود عبور می دهد و انواع مصنوعی این ویژگی را ندارند.
پس از یاقوت قرمز ، یاقوت کبود با ارزش ترین سنگ در خانواده ی یاقوت هاست .بهترین رنگ طبیعی یاقوت کبود
از معادن کشمیر هند استخراج می گردد و دارای رنگ آبی پررنگ مخملی است . البته یاقوتهای سریلانکا هم می توانند
دارای رنگ زیبای یاقوت کبود کشمیر هند باشند. وجود عناصری مانند تیتانیوم و آهن باعث ایجاد رنگ آبی مایل به
بنفش در یاقوت کبود می شود .از منابع مهم یاقوتهای کبود می توان کشمیر هند ،سریلانکا ، برمه ، تایلند ، پاکستان ،
افغانستان , استرالیا و آمریکا را نام برد .
خصوصیات فیزیکی و نوری : کریستال سافایر در سیستم تریگونال متبلور می شود و شکل گیری آن به شرایط معدن
وابسته است. مثلا سافایرهای معادن سریلانکا به شکل دو هرمی متبلور می شوند. با اینکه سافایرها دارای
شکستگیهای صدفی و ناهمواری هستند اما رخ واقعی ندارند و دارای درخشندگی شیشه ای میباشند.
قابل ذکر است که در درجه بندی کیفیت و ارزش یاقوت چهار عامل مهم تأثیر گذار هستند که عبارتند از:
۱- رنگ Color : رنگ مهمترین فاکتور در قیمت گزاری کانیهای رنگی و یاقوت هاست .برای مثال یاقوت قرمز می تواند
دارای رنگ قرمز ،نارنجی یا قرمز مایل به بنفش باشد ولی بهترین رنگ یاقوت قرمز، رنگ قرمز خالص همراه با مقدار
کمی از رنگ بنفش می باشد که به آن یاقوت دانه اناری سرخ می گویند.
باید توجه داشت که قیمت یاقوت قرمز هنگامی که رنگ قرمز یاقوت همراه با رنگ بنفش و یا نارنجی و یا حتی
قهوه ای باشد , کاهش می یابد.از طرف دیگر رنگ قرمز یاقوت باید از غلظت خوبی برخوردار باشد زیرا پایین بودن
غلظت رنگ باعث تغییر رنگ قرمز به رنگ صورتی میشود که قیمت آن کمتر است.
۲- پاکی Clarity : پاکی سنگ عبارت است از خالی بودن سنگ از هرگونه ناخالصی های درونی و مشکلات سطحی.
به عبارتی همانند دیگر سنگهای گرانبها هر چه پاکتر باشند به قیمت آن افزوده می شود زیرا وجود ناخالصی ها در
سنگ نه تنها از زیبایی سنگ می کاهد بلکه در شفافیت , استحکام و رنگ سنگ تأثیر می گذارد .
دقت داشته باشید که یاقوت قرمز پاک، بسیار کمیاب بوده و از قیمت بسیار زیادی برخوردار هستند.
۳- برش Cut : لازم به ذکر است که اگر یاقوتی با دقت بسیار برش خورده باشد می تواند دارای رنگ و جلای بهتر باشد
در هنگام خرید به شکل هندسی سنگ برش خورده توجه شود که از قرینگی کاملی برخوردار باشد .اگر برش سنگ
مورد نظر گرد است باید کاملاً گرد باشد و تمام صفحات برش خورده بر روی سنگ از نظم و ترتیب خاصی پیروی کند
در غیر این صورت از بهای سنگ کاسته میشود .
۳- وزن Carat Weight : واحد اندازه گیری وزن یاقوت ها همانند دیگر سنگهای گرانبها و نیمه گرانبها بر اساس قیراط
می باشد . یک قیراط ۰٫۲ گرم و یا هر ۵ قیراط یک گرم است. هرچه وزن سنگ بیشتر شود قیمت آن هم تصاعدی
افزایش می یابد زیرا هر چه اندازه و وزن بیشتر شود ,کمیاب تر بوده و گرانبهاتر است.
انگشتر زنانه طلا با یاقوت برلیان
یاقوت مصنوعی
امروز به دلیل کمیابی یاقوت های طبیعی با کیفیت ، صنعت ساخت یاقوت های مصنوعی و بهسازی در جهان پیشرفت
چشمگیری داشته است یاقوت مصنوعی synthetic corundums برای اولین بار توسط آگوست ورنیوال شیمیدان
فرانسوی ساخته شد وی فرآیند ذوب- شعله را برای تولید یاقوتهای ارزان قیمت در سال ۱۸۸۶ اختراع کرد. صنعت ساخت
یاقوت های مصنوعی از سال ۱۹۰۲ آغاز و به صنعت جواهرسازی راه یافت. این نوع یاقوت ها دارای خواص فیزیکی و نوری
،ترکیب شیمیایی و ساختمان کریستالی یکسان با نمونه های طبیعی خود هستند و جداسازی آنها از نمونه های طبیعی
از روی ناخالصی های آنها در لابراتوارهای گوهرشناسی میسر بوده و گاهی این کار توسط گوهرشناسان و در بعضی از
نمونه ها می تواند بسیار دشوار باشد و از آنجایی که سنگهای مصنوعی از قیمت کمتری برخوردار هستند حتماً
قبل از خرید از اصالت آنها باید اطمینان حاصل شود.
نگین یاقوت سرخ با رنگ عالی
یاقوت های بهسازی شده (Enhanced Corundums)
صنعت بهسازی یاقوت به قرن ها پیش بر می گردد، ولی در سالهای اخیر سرعت چشمگیری در ابداع روش های
جدید بهسازی یاقوت دیده می شود . توجه داشته باشید که یاقوت ها به دلایل زیر بهسازی می شوند :
۱- افزایش ،کاهش و یا تغییر رنگ در سنگ
۲- افزایش بیشتر شفافیت در سنگ
۳- افزایش استحکام بیشتر سنگ
۴- بوجود آوردن پدیده ستاره ای در یاقوت ها و یا از بین بردن آن
البته قابل ذکر است که کریستالهایی که مورد بهسازی قرار گرفته اند شاید از زیبایی و استحکام خوبی برخوردار
باشند ولی باید با ذکر نام کریستال بهسازی شده و با قیمت پایین تر ارائه شوند و نه به عنوان سنگهای طبیعی با
قیمتهای گزاف.برای روشن تر یا تیره تر کردن رنگ کریستال یاقوت کبود برای اینکه در بازار جهانی با قیمت بیشتری
به فروش برسند از حرارت Heat استفاده می شود .
موارد استفاده کریستال یاقوت :
چنانچه یاقوت ها از کیفیت مناسبی برخوردار باشند، در صنایع جواهر و جواهرسازی مورد استفاده قرار می گیرند ،در
غیر این صورت می توان از یاقوت ها در دیگر صنایع مثل صنعت لیزر ،صفحات برش و سایش ،مته ،ساعت سازی ،
دندان پزشکی و … استفاده نمود.
محل پیدایش یاقوت سرخ
میانمار (برمه) برای قرن ها مهمترین منبع استخراج یاقوت سرخ بوده است.اما در سل های اخیر تعداد یاقوت های با کیفیت کی در برمه پیدا شده بسیار کم و انگشت شمار شده.بهترین رنگ یاقوتی که از معادن برمه استخراج می شود به "خون خدایان" معروف است .اخیرا معدن جدیدی برای استخرا یاوت سرخ در میانمار کشف شده که در استان نامیا و در شمالی ترین قسمت آن معروف به کاچین قرار دارد
یاقوت ها از نظر تاریخی از کشور تایلند استخراج می شد اند و پس از آن از کامبوج،برمه،هند،افغانستان و پاکستان استخراج یاقوت صورت گرفته است.بعد از جنگ جهانی دوم معادن جدید یاقوت قرمز در ماداگاسکار،تانزانیا،ویتنام و نپال کشف و مورد بهره برداری قرار گرفته اند
فاکتور های ارزش گذاری یاقوت سرخ
الماس ها به وسیله ی معیار های مختلفی طبقه بندی می شوند که به آن 4 سی گفته می شود
یاقوت ها هم با همین معیار ها ارزش گذاری می شوند ولی یک فاکتور دیگر هم در ارزش گذاری یاقوت سرخ دخیل است و آن هم محل پیدایش آن است
نظرات ( ۰ )
هیچ نظری هنوز ثبت نشده است